Dominacja – o co tu chodzi?

Szkolenie L3 z bloku L1-L2-L3. Cisna. Kameralna atmosfera umożliwiająca bardzo indywidualną pracę. Fajne towarzystwo koniarzy. Każdy to właściciel konia (oprócz mnie), każdemu zależy, by jak najlepiej komunikować się z nim, by wycieczki w tereny i jazdy na ujeżdżalni były zawsze bezpieczne i miłe dla obu stron. Na szkoleniu jedni ćwiczyli z własnym koniem, inni z wypożyczonym z ośrodka – jak ja. Ale każdy ćwiczył. To bardzo mi się podoba w szkoleniach JNBT – nie siedzisz i patrzysz, jak trener na środku ujeżdżalni ćwiczy z koniem, tylko sam masz za zadanie pracować z rumakiem. Jak się siedzi i patrzy, to wszystko wydaje się takie proste… Przynajmniej mi  🙂 . Jednak jak samemu zaczyna się wykonywać ćwiczenie, to okazuje się, że ręka za wysoko, postawa ciała nie tak, wzrok nie tu. I nagle „nie działa”, nagle ćwiczenie „rozjeżdża się”, nagle myślisz: „To jest trudne!”. Dla konia wszystko ma znaczenie. Koń wszystko „czyta”, cały nasz „body language”: postawę ciała, wzrok, ruch ręką czy nogą. Koń próbuje zrozumieć, złożyć to wszystko do kupy, a czasem dostaje od nas sprzeczne sygnały… 🙂

L1 to Zaufanie, L2 to Szacunek, L3 to Dominacja. Trzy ważne rzeczy, które – według Akademii JNBT – umożliwiają bezpieczną jazdę, dobrą komunikację z koniem. Trochę się bałam tej „dominacji”. Brzmi to dość groźnie. Lepiej brzmi „partnerstwo”, lepiej brzmi „współpraca”, lepiej brzmi „przywództwo”. Dominacja brzmi jak bacik i użycie siły. Okazuje się, że niekoniecznie. Może w świecie ludzkim to pojęcie źle się kojarzy: z tyranem, z nadużywaniem władzy. Dominacja w świecie zwierząt to konieczność, jest obecna od zawsze i gwarantuje brak chaosu, zapewnia porządek, który ułatwia przeżycie gatunku*** (patrz komentarz poniżej!) Dominujący koń w stadzie mówi, kiedy i gdzie biegniemy, czy warto biec. Wyobraźmy sobie, że każdy koń byłby liderem. Zza krzaka wybiega lew. Jeden koń krzyczy „W lewo!”, drugi „W prawo!”, trzeci: „Zbijamy się w kupę i kopiemy!”. Zamiast szybkiej akcji ratunkowej zapanowałby kompletny chaos. To samo stałoby się z firmą bez zarządzania. Każdy chciałby robić po swojemu i chyba nikt nie ma wątpliwości, że taka polityka nie doprowadziłaby do sukcesu.

Żaden człowiek, który wsiada na konia, nie chciałby decydować o tym, gdzie jedzie wraz z koniem TYLKO raz na jakiś czas. Wiesz, tak po partnersku 🙂 . Raz ty, koniu, decydujesz, raz ja! Chcemy kontrolować, w jakim tempie i gdzie jedziemy. Nigdy nie chcemy, by koń decydował za nas (chyba że zgubimy się w lesie i… świadomie podejmujemy decyzję, by to on zaprowadził nas do domu 🙂 ). I o tym mówi dominacja. Dominacja to kontrola ruchu. To do mnie przemawia. Mówię: „Rozumiem i jestem za”. Zatem dominacja to nie agresja, to nie „postawię na swoim! (tak dla zasady)”, to nie „tu i teraz na siłę”. Dominacja to spokój, pewność siebie, zdecydowanie.

Jak sprawić, by koń nie próbował czasem „myśleć” za nas i podejmować za nas decyzji? Jest to trudne 🙂 . Ten układ trzeba zbudować – zaufaniem i relacją.

Na L3 ćwiczyliśmy i z ziemi, i z siodła. I na kantarach, i na wędzidłach. Natural to nie ćwiczonka na lince przez całe życie 🙂 . Wędzidła bardzo przydają się w nauce, w odpowiednim ustawieniu konia. Koń zebrany, podstawiający zad, bez zapadniętego grzbietu to koń zdrowy. Ale wędzidło, bez świadomej ręki, może zadać dużo bólu i wiele zepsuć. Natural w swoim założeniu chce tego unikać. Jest wiele rodzajów wędzideł i trzeba mieć świadomość, jak one działają. Nie mając konia, nie mając wpływu na to, jakie wędzidło ma koń, na którym jeżdżę, ten temat jakoś nie był mi bliski. Coś tam wiedziałam, coś słyszałam, coś widziałam, ale wiedza była nieusystematyzowana. Cieszę się, że zostałam wreszcie przeszkolona. Jak działają wędzidła pojedynczo łamane? Jakich wędzideł używa się do ugięć poziomych, a jakich do ugięć pionowych – i dlaczego? Jak działają wędzidła Myler Bits?

Lista chorób końskich spowodowanych nieodpowiednim „użytkowaniem” konia jest bardzo długa. Nie mam nic wspólnego z zawodami, ze „sportem” jeździeckim. Nie miałam pojęcia, jakie konsekwencje niesie hyperflexion czy kissing spines. L3 wniosła wiele informacji – ważnych dla każdego, kto naprawdę chce dla konia jak najlepiej. Wiele razy czynimy krzywdę – z niewiedzy. Kogo za to winić? Stajnie, że nie mówią? System? Siebie, że się nie kształcę? Wysokie ceny dobrych kursów, lepszego sprzętu? Nie wiem. Wiem tylko tyle, że w przeszłości robiłam nieświadomie wiele błędów i pewnie zadawałam wiele bólu w pysku końskim.

Wiem, że warto się kształcić w jeździectwie, warto czytać, brać udział w kursach, myśleć i wyciągać wnioski. Jeździectwo to nie religia. Nie musisz trzymać się jednego „boga”, nie musisz chodzić do jednego kościoła. Idź na szkolenie do jednego trenera, do drugiego. Zmieniaj, poznawaj, łaź tu, łaź tam. Ale rób coś, szukaj prawdy, swojej drogi. Pragnij rozwoju. Pragnij być LEPSZYM. Pragnij KOCHAĆ bardziej. Pragnij KOCHAĆ mądrze!

PS Jeździectwo się zmienia. Zmieniajmy się i my. Dziś myślimy tak, jutro może być inaczej 🙂 . Jutro może być jeszcze lepiej.

PS Zdjęcie z albumu Akademii JNBT (L3, Cisna 2018). Ćwiczenia ugięć pionowych (podstawiony zad, niezapadnięty grzbiet, zaokrąglona szyja).

*** 12 grudnia 2018 Właśnie jestem po lekturze dwóch książek: „Partnerstwo Doskonałe” Jakuba Gołąbka, oraz „Zwierzęta czynią nas ludźmi” Temple Grandin. To, że napisałam książkę (a żeby ją napisać musiałam przeczytać stosy innych) nie znaczy, że wszystko już wiem. Więc czytam dalej… No i przeczytałam: „…rzetelne badania naukowe zadały ostateczny cios teorii dominacji już jakiś czas temu. Nikt jednak się tym nie przejął, bo jak słusznie zauważył kiedyś J.M Keynes, (…) „Problem nie leży w nowych ideach, tylko w ucieczce od starych, które zostały na dobre wtłoczone w każdy z zakamarków naszego umysłu” („Partnerstwo Doskonałe” Jakub Gołąbek).  Wg naukowców obserwacje na temat dominacji pochodzą z warunków sztucznych (jakie tworzymy koniom), w warunkach naturalnych trudno jest wykryć jednego lidera. „Grupa idzie tam, gdzie najbardziej zdecydowany z jej członków ją przekona”. Często jest to klacz, która ma największą wiedzę i doświadczenie, ale nie zawsze, nie w każdej sytuacji.

Temple Grandin pisze: „Jedną z najważniejszych cech, która sprawia, ze dzikie zwierzę nadaje się do udomowienia, jest jego wysoce towarzyska natura. Nigdy nie dało się udomowić gatunków o samotniczym usposobieniu. Wszystkie 14 gatunków to zwierzęta stadne, z wyrazistą hierarchią, tak by człowiek mógł przyjąć rolę dominującą i stać się dla nich przewodnikiem stada”.

Obie książki bardzo polecam. Będę do nich wracać niejednokrotnie, bo zawierają mnóstwo ciekawych informacji (nie tylko na temat życia stada) popartych najnowszymi badaniami o których warto pisać (i warto wypróbowywać!). Wiedza niełatwa, dla zaawansowanych (jeszcze 3 lata temu nie wszystko by do mnie dotarło).

Życzmy sobie takiej relacji z koniem, by naprawdę chciał za nami iść – zawsze z przyjemnością  i radością i przekonaniem! I nie ważne czy hierarcha jest, czy jej nie ma 🙂 Jak to mówi moja koleżanka „Koń i tak Ci wszystko powie, wszystko zweryfikuje”. Czy masz rację czy nie 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *